Πέθανε ο Αρχαιολόγος που ανέδειξε τον θησαυρό της Κρατήγου Μυτιλήνης

Γνωστός στη Λέσβο για το βιβλίο του θησαυρού της Κρατήγου!

70 χρόνια συμπληρώθηκαν από την ημέρα που αποκαλύφθηκε

"Πέρασε" στην αιωνιότητα ο αρχαιολόγος και επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ, Ιωάννης Τουράτσογλου

Είχε αναδείξει, μέσω ενός πολύτιμου και λεπτομερούς βιβλίου που έγραψε το 2008 με την Διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, Ευγενία Χαλκιά, τον θησαυρό της Κρατήγου Μυτιλήνης. Τα Νομίσματα και τα τιμαλφή αντικείμενα του 7ου αι. μ.Χ.

Όπως μας πληροφόρησε η Αγλαΐα Αρχοντίδου-Αργύρη, Αρχαιολόγος, Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων και Επίτιμη Δ/ντρια του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών "έφυγε" ένας σημαντικός άνθρωπος, ένας εξαιρετικός αρχαιολόγος, ένας ποιητής και η αρχαιολογική οικογένεια πενθεί τον επιστήμονα που άφησε το στίγμα του στην έρευνα και στα γράμματα.

Ο Ιωάννης Τουράτσογλου άφησε ένα δυσαναπλήρωτο και όπως σημειώνει θα τον θυμόμαστε πάντα με θαυμασμό και αγάπη!

Ο εκλιπών νομισματολόγος και επιγραφολόγος, γεννήθηκε το 1940 στη Θεσσαλονίκη από γονείς Κωνσταντινοπολίτες. Εισήλθε τον Μάρτιο του 1967 στην Αρχαιολογική Υπηρεσία όπου υπηρέτησε επί μια 35ετία σε διάφορες θέσεις. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο και έχει λάβει πολλές τιμές και διακρίσεις

Ο καθηγητής του Γεώργιος Μπακαλάκης τον μύησε στη νομισματική επιστήμη και ο Μανόλης Ανδρόνικος στην επιγραφική, τομείς τους οποίους υπηρέτησε πιστά. Λόγω της πολυγλωσσίας του υπηρέτησε ως διερμηνέας στη Σχολή Εθνικής Αμύνης.

Με υποτροφία Humboldt εκπόνησε στη Γερμανία, στο Saarbrucken, τη διδακτορική του διατριβή, με επόπτη καθηγητή τον P.R. Franke και θέμα «Η Νομισματοκοπία της Θεσσαλονίκης κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική Περίοδο».

Το 1976 ανέλαβε τη θέση Εφόρου στο Νομισματικό Μουσείο, και από το 1994, τη Διεύθυνση του Μουσείου στο οποίο και αφοσιώθηκε με ιδιαίτερο ζήλο.

Επί των ημερών της διεύθυνσής του, ολοκληρώθηκε η προετοιμασία της επανέκθεσης και εγκαινίασε το Νομισματικό Μουσείο, το οποίο μεταφέρθηκε από την Τοσίτσα στο Ιλίου Μέλαθρον, το Δεκέμβριο του 1998.

Παράλληλα εκτελούσε περιοδικά, χρέη Διευθυντή στο Επιγραφικό Μουσείο, όσο και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, του οποίου για δύο χρόνια είχε τη Διεύθυνση. Επί των ημερών του μάλιστα εγκανιάστηκε η έκδοση του περιοδικού «Το Μουσείον».

Υπήρξε μέλος πολλών επιστημονικών Επιτροπών και φορέων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.

70 χρόνια συμπληρώθηκαν από την αποκάλυψη του θησαυρού της Κρατήγου!

«Το καλοκαίρι του 1951, κατά τις εργασίες εκσκαφής του διαδρόμου του αεροδρομίου της Λέσβου στην τοποθεσία Κράτηγος, 8 χλμ. προς Ν της πρωτεύουσας της νήσου, Μυτιλήνης, ήλθε στο φως θησαυρός αποτελούμενος από χρυσούς σολίδους των αυτοκρατόρων Φωκά και Ηρακλείου, χρυσά κοσμήματα, αριθμό αργυρών σκευών και αγγείων και μια χαλκή σφραγίδα. Το σύνολο, κατά τον ανασκαφέα, παρεσύρθη από το εκσκαφικό μηχάνημα σε σημείο που απείχε περί τα 60 μ. και προς Β του νεωτερικού ναϊδρίου της Αγίας Παρασκευής, κάτω από το οποίο η έρευνα επιβεβαίωσε την ύπαρξη οικοδομικών καταλοίπων ναόσχημων κατασκευών παλαιοτέρων εποχών.

Το εύρημα, σήμερα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (εκτός από μια οινοχόη που παρέμεινε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μυτιλήνης), εξετέθη για πρώτη φορά στο Ζάππειον Μέγαρον των Αθηνών με την ευκαιρία της διοργάνωσης διεθνούς έκθεσης υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης (Η Βυζαντινή Τέχνη. Τέχνη Ευρωπαϊκή. Αθήναι 1964, αρ. 500 - 510). Έκτοτε τμήματά του έχουν αρκετές φορές περιληφθεί σε περιοδικές εκθέσεις εντός και εκτός Ελλάδας.»

Ο «θησαυρός της Μυτιλήνης» θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα σύνολα που έχουν διασωθεί από τον 7ο αιώνα. Περιλαμβάνει 17 ασημένια σκεύη, 22 χρυσά κοσμήματα, μια χάλκινη σφραγίδα και 32 χρυσά νομίσματα (σόλιδοι) των αυτοκρατόρων Φωκά και Ηρακλείου. «Θησαυροί» ονομάζονται τα κλειστά αρχαιολογικά σύνολα που ανακαλύπτονται συνήθως τυχαία και τα οποία αποτελούνται από πολύτιμα αντικείμενα και νομίσματα. Πρόκειται συνήθως για πολύτιμα αντικείμενα που κάποιος κατά την Αρχαιότητα απέκρυψε για να διασώσει από ενδεχόμενη λεηλασία.

Ο θησαυρός που ανακαλύφθηκε στη θέση Κράτηγος της Μυτιλήνης είναι μία από τις σημαντικότερες ομάδες αντικειμένων του Μουσείου που έχουν ενιαία και γνωστή προέλευση και μπορούν να χρονολογηθούν με ακρίβεια δια της νομισματικής μαρτυρίας. Η απόκρυψη αυτού του θησαυρού αποτελεί απόδειξη της κρίσης που συντάραξε τη Βυζαντινή αυτοκρατορία στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα, όταν τα εδάφη της παραβίαζε ο περσικός στρατός αλλά και οι Αβαροσλάβοι, οι οποίοι πολιόρκησαν ακόμα και την Κωνσταντινούπολη.

Επιμέλεια κειμένου: Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ)