Πώς ένα γκράφιτι στη Λέσβο έφτασε να πωλείται ως έργο τέχνης
Αλεξία Καλαϊτζή / εφημερίδα Καθημερινή
Δεν είχε ξαναπιάσει ποτέ μολύβι στα χέρια της με σκοπό να ζωγραφίσει. Η ανάγκη αυτή της δημιουργήθηκε όταν στα 75 της χρόνια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Αφγανιστάν και -μέσω Τουρκίας- να βρεθεί πριν από ενάμιση χρόνο στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή προσφύγων στο Μαυροβούνι της Λέσβου, αιτούμενη άσυλο.
Η Μπίμπι Ζάχρα είναι μέλος της μειονότητας Χαζάρα. Αποφάσισε πως δεν υπήρχε καμία άλλη διέξοδος από το να εγκαταλείψει την πατρίδα της όταν οι Ταλιμπαν σκότωσαν δύο μέλη της οικογένειας της. «Δεν μπορούσα να κοιμηθώ το βράδυ και ζωγράφιζα μόνη. Ένιωθα ήρεμα όταν σχεδίαζα και το μυαλό μου έφευγε από τη θλίψη που βίωνα» περιγράφει στην «Κ». Η ζωγραφική, όπως λέει, λειτούργησε θεραπευτικά για την ίδια. Αγαπημένο και συνηθέστερο θέμα της στις σελίδες των τετραδίων όπου σχεδίαζε ήταν τα λουλούδια που της θυμίζουν τόσο πολύ την αγαπημένη της πατρίδα.
Όταν, όμως, τα σχέδια αυτά έπεσαν στα χέρια του Γαλλο-Τυνήσιου καλλιτέχνη, eL Seed, τα πράγματα έμελλε να αλλάξουν για τη Μπίμπι.
Από ένα χωριό στο Νεπάλ μέχρι τις φαβέλες του Ρίο Ντε Τζανέιρο, ο Γάλλο-Τυνήσιος καλλιτέχνης, eL Seed, έχει αφήσει το αποτύπωμα της τέχνης του σε πολλές, «δύσκολες» γειτονιές του κόσμου. Με βασική του έμπνευση την αραβική καλλιγραφία δημιουργεί από μικρά γκράφιτι μέχρι τοιχογραφίες, με στόχο να προσφέρει χρώμα και χαρά στις κοινότητες των ανθρώπων που διαβιούν εκεί.
Προσκεκλημένος στο Μαυροβούνι από την οργάνωση Klabu, που προωθεί δράσεις στήριξης στον προσφυγικό πληθυσμό της δομής, ο καλλιτέχνης γνώρισε την Μπίμπι Ζάχρα και εντυπωσιάστηκε από τη θέληση και τη δύναμή της για ζωή. «Μου έδειξε τα σχέδια της και εγώ τα δικά μου. Επέστρεψα και της ζήτησα να συνεργαστούμε για ένα σχέδιο στον τοίχο. Συμφώνησε απευθείας», δηλώνει ο καλλιτέχνης μιλώντας στην «Κ».
Οι δύο τους συνεργάστηκαν ώστε να δημιουργήσουν ένα γκράφιτι που συνδυάζει τα λουλούδια της Μπίμπι με την καλλιγραφία του eL Seed, ο οποίος θα έγραφε τη φράση «Ελπίδα για τη ζωή». «Όλοι ήταν πολύ χαρούμενοι που έβλεπαν αυτή τη γυναίκα να σχεδιάζει στον τοίχο», σημειώνει ο καλλιτέχνης μιλώντας στην «Κ». Όπως αναφέρει, η κ. Ζάχρα ήταν πολύ απαιτητική και τον παρακολουθούσε στο πώς γέμιζε με χρώμα τα λουλούδια της για να είναι σίγουρη ότι δεν θα της χαλάσει το σχέδιο.
Τους επόμενους μήνες, ο eL Seed συνέχιζε να ταξιδεύει για τα καλλιτεχνικά του πρότζεκτ ενώ η Μπίμπι, μόλις πήρε τα επίσημα έγγραφα της, πήγε στη Γερμανία όπου ζει σήμερα μαζί με τον γιο της.
«Μιλούσαμε συχνά μεταξύ μας. Ούτε εγώ ξέρω τη γλώσσα της, ούτε αυτή αγγλικά, αλλά καταφέρναμε να συνεννοηθούμε», λέει ο el Seed, ο οποίος ήταν αποφασισμένος να της κάνει μια έκπληξη. Σε ένα ταξίδι του στο Παρίσι, τύπωσε το κοινό τους σχέδιο σε λιθογραφία και πήγε στη Γερμανία να της το δώσει ιδιοχείρως, ανακοινώνοντας της το σχέδιο του να το πουλήσει και να μοιραστούν τα έσοδα. «Υπογράψαμε μαζί το σχέδιο, το οποίο είναι τώρα διαθέσιμο στο διαδίκτυο προς πώληση», λέει ο καλλιτέχνης, συμπληρώνοντας πως τα έσοδα από το έργο μπορούν να βοηθήσουν την 75χρονη να χτίσει κάτι καινούργιο στη χώρα όπου πλέον ζει. «Είμαι πολύ χαρούμενη που η ζωγραφιά μου θα πουληθεί. Αυτό μου δίνει ελπίδα για τη ζωή», σημειώνει η κ. Ζάχρα μιλώντας στην «Κ».
Όπως αναφέρει, κάποια από τα έσοδα από την πώληση των αντιτύπων θα τα στείλει στον άνδρα της που είναι άρρωστος και μένει ακόμα στο Αφγανιστάν, ενώ κάποια θα τα κρατήσει για να αγοράσει εργαλεία, ώστε να συνεχίσει να ζωγραφίζει.
Οι δυο καλλιτέχνες συνεχίζουν μέχρι σήμερα να επικοινωνούν συχνά. «Είναι πολύ γλυκό πώς μέσω της τέχνης συνδέεσαι με ανθρώπους που δεν γνώριζες. Η τέχνη έχει αυτή την ικανότητα να μας επιτρέπει να ξεπερνάμε τα εμπόδια, τα εμπόδια της γλώσσας και της εθνικότητας», αναφέρει ο eL Seed. Όπως παραδέχεται, έχει διδαχθεί πολλά από τη συνεργασία του αυτή με την 75χρονη.
«Είναι το τέλειο παράδειγμα ότι δεν υπάρχει ηλικία για να ξεκινήσεις κάτι. Καμιά φορά βάζουμε όρια στον εαυτό μας. Η Μπίμπι είναι ένα παράδειγμα δύναμης, και είναι γεμάτη ελπίδα».
