Πώς εντοπίζεις τον ψεύτη (2)

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες τα ψέματα επιδρούν στη σωματική κατάσταση του ψεύτη, διότι βρίσκεται σε κατάσταση στρες ανησυχώντας μήπως αποκαλυφθούν τα ψέματά του. Επίσης, επιδρούν στην υγεία του, αφού έχει αποδειχτεί ότι όσοι περιορίζουν τα ψέματα νιώθουν μεγαλύτερη ευεξία και υποχωρούν διάφορες ενοχλήσεις, όπως ο πονοκέφαλος.

Πολλά στοιχεία μπορούν να προδώσουν κάποιον που λέει ψέματα, διότι ο ίδιος μπορεί να ψεύδεται αλλά το σώμα του κραυγάζει την αλήθεια. Έτσι, με την παρατήρηση των εκφράσεων του προσώπου, των μεταβολών της φωνής και των κινήσεων του σώματος ο  ψεύτης, όσο έμπειρος κι αν είναι, αποκαλύπτεται.  Πιο συγκεκριμένα, καλό είναι να δίνουμε προσοχή στα εξής:

-Μάτια. Όταν οι άνθρωποι λένε ψέματα, ανοιγοκλείνουν γρήγορα τα μάτια. Αυτό αποτελεί ένδειξη φόβου και άγχους. Άλλοι διακόπτουν την οπτική επαφή και κοιτάζουν δεξιά, αριστερά, πάνω, κάτω αποφεύγοντας να κοιτάξουν κατάματα τον άλλον.  Φυσικά, μπορεί να ισχύει και το αντίστροφο: ένα παρατεταμένο, σταθερό βλέμμα, με τα μάτια ορθάνοιχτα, μπορεί να υποδηλώνει προσπάθεια εξαπάτησης. Ο ψεύτης κοιτάζει το θύμα του στα μάτια ώστε να φαίνεται ότι είναι ειλικρινής και να νιώθει ότι έχει τον έλεγχο. Συχνά ανασηκώνει το φρύδι ή ανοίγει τα μάτια διάπλατα. Επειδή το ψέμα θέλει κόπο, σε μια προσπάθεια να ανακουφίσει την κούρασή του, ο ψεύτης θα τρίψει τα μάτια του. Πρόκειται για μια αυτόματη αντίδραση που όλοι την κάνουμε, όταν θέλουμε να απελευθερώσουμε την ένταση από την περιοχή των ματιών.

-Μύτη. Κάποιοι μύθοι εμπεριέχουν μεγάλες αλήθειες. Ο Πινόκιο είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας του Disney, του οποίου η μύτη μεγάλωνε κάθε φορά που έλεγε ψέματα. Η αλήθεια είναι ότι επέρχεται ένα πρήξιμο και μια αίσθηση κνησμού στη μύτη λόγω των τριχοειδών αγγείων που διαστέλλονται, όταν κάποιος ψεύδεται. Έτσι, είναι σύνηθες να βλέπεις τον ψεύτη να αγγίζει ή να ξύνει τη μύτη του.  Επίσης δεν είναι ασυνήθιστο ένα φτέρνισμα.

-Στόμα. Το στόμα του ψεύτη στεγνώνει και γίνεται πιο δύσκολο να μιλήσει. Αυτό συμβαίνει επειδή το αυτόνομο νευρικό σύστημα μειώνει τη ροή του σάλιου κατά τη διάρκεια των στρες. Αν του προσφέρεις ένα ποτήρι νερό, ενδέχεται να το πιεί όλο για να σβήσει τη δίψα του.  Επίσης, όταν κάποιος δαγκώνει το εσωτερικό του κάτω χείλους του, είναι συχνά ένα σήμα εξαπάτησης. Όταν σφίγγει τα χείλη σημαίνει ότι δεν θέλει να μιλήσει άλλο για το θέμα ή προσπαθεί να αποκρύψει κάτι.

-Αναπνοή. Όποιος λέει ψέματα, αναπνέει με έντονες κινήσεις στο στήθος και θα δούμε τους ώμους να ανυψώνονται και να χαμηλώνουν. Μάλιστα, μπορεί να φουσκώνει με αέρα τα μάγουλά του και να ξεφυσά.

-Λαιμός. Στην περιοχή αυτή υπάρχουν μηχανισμοί ζωτικής σημασίας που μας επιτρέπουν να μιλάμε, να αναπνέουμε και να τρώμε. Όταν κάποιος νιώθει ευάλωτος, με αυτόματο τρόπο καλύπτει τον λαιμό με το χέρι του ή θα ξυθεί στην περιοχή αυτή. Άλλος θα φτιάξει τον γιακά ή θα χαλαρώσει τη γραβάτα του. Επίσης, άλλος καθαρίζει συνεχώς το λαιμό του, γιατί του είναι δύσκολο  να παράγει ήχους. Αυτό συμβαίνει όταν το αυτόνομο νευρικό σύστημα βρίσκεται σε ένταση, με αποτέλεσμα να τεντώνονται οι μύες του λαιμού. Άλλο ένα ενδεικτικό σημάδι εξαπάτησης είναι η κατάποση που γίνεται με δυσκολία. Μάλιστα, ο ψεύτης μπορεί να σταματήσει στη μέση κάποια φράση για να καταπιεί. Διότι το άτομο που ψεύδεται, αισθάνεται άγχος και η παραγωγή σιέλου ελαττώνεται.

-Δέρμα. Μπορεί να εμφανιστεί χλωμάδα στο πρόσωπο ή ερυθρότητα στα μάγουλα, στη μύτη, ακόμη και στα αυτιά. Αυτή η αλλαγή χρώματος είναι αποτέλεσμα της αύξησης της αδρεναλίνης και της διαστολής των τριχοειδών αγγείων, λόγω του άγχους που δημιουργεί το ψέμα. Επίσης μπορεί να εμφανιστεί εφίδρωση στο μέτωπο, στο άνω χείλος, στη μύτη, στο πηγούνι και στα μάγουλα λόγω της έξαψης.

-Συνοφρύωση. Οι ψεύτες συχνά συνοφρυώνονται δείχνοντας αγανάκτηση που ο άλλος έχει το θράσος να τους αμφισβητεί.  

-Στάση σώματος. Ο ψεύτης γέρνει το κεφάλι ελαφρώς προς τα εμπρός και φαίνεται να καμπουριάζει. Είναι σαν να ελαχιστοποιεί τον εαυτό του, σε μια προσπάθεια να προστατευτεί. Όταν νιώθει άβολα, ανασηκώνει τους ώμους, ή γέρνει προς το άτομο στο οποίο απευθύνεται για να φανεί πιο συμπαθής και πιο πιστευτός.

-Κεφάλι. Μπορεί να γέρνει μπροστά, πίσω ή στο πλάι. Αυτό υποδηλώνει αβεβαιότητα, ότι μάλλον θα χρειαστεί να κατασκευάσει ένα ψέμα προκειμένου να δώσει απάντηση στην ερώτησή μας.

-Δάκτυλα.  Όταν οι άνθρωποι είναι νευρικοί ή ανήσυχοι, δεν είναι ασυνήθιστο να τους βλέπουμε να δαγκώνουν τα δάχτυλα ή να τα χτυπάνε κάπου, για να ανακουφίσουν το άγχος και την ένταση. Επίσης μπορεί να καλύψουν το στόμα τους με τα δάχτυλα, όταν θέλουν να αποκρύψουν κάτι.

-Χέρια. Ο ψεύτης σταυρώνει τα χέρια του σαν προστατευτική ασπίδα, διότι αισθάνεται ανασφαλής. Η χειρονομία αυτή μπορεί να σημαίνει ότι δεν θέλει να αποκαλύψει κάτι και με τα χέρια δημιουργεί ένα φυσικό εμπόδιο στην ερώτησή μας. Όταν κάποιος λέει την αλήθεια εκθέτει και τις δύο παλάμες του όταν μιλά, σε αντίθεση με αυτόν που ψεύδεται, ο οποίος προσπαθεί να κρύψει τα χέρια πίσω του, στις τσέπες ή κάτω από το τραπέζι.

-Πόδια. Αν αλλάξει στάση στα πόδια, αν η φτέρνα ανασηκωθεί ή αν τα πέλματα στραφούν προς τη πόρτα σαν να προσπαθεί το σώμα να ξεφύγει από τον τόπο του «εγκλήματος», πιθανότατα ψεύδεται.

-Νευρικότητα.  Όταν ο ψεύτης νιώθει άβολα, το σώμα δείχνει σαν να θέλει να ξεφύγει από αυτή τη στρεσογόνο κατάσταση. Έτσι, εντοπίζουμε ταραχή, μια περίσσεια ενέργειας και ανεξέλεγκτες κινήσεις. Αντίθετα, άλλος μπορεί να μην κινείται καθόλου, που είναι σημάδι ότι ετοιμάζεται να δώσει μια «μάχη» ώστε να επιβάλει το ψέμα του. Προσπαθεί να διατηρήσει τον έλεγχο στο σώμα του για να μπορέσει εξαπατήσει και να χειραγωγήσει. Ίσως να γελάσει όταν δεν είναι κατάλληλη στιγμή, που σημαίνει άγχος. Πρόκειται για μια ανεξέλεγκτη αντίδραση του μεταιχμιακού συστήματος, που βρίσκεται βαθιά στον εγκέφαλο και σχετίζεται με τα συναισθήματα.

-Ξύσιμο. Όταν το αυτόνομο νευρικό σύστημα του ψεύτη διεγείρεται, αυξάνεται η ροή του αίματος και τα διευρυμένα τριχοειδή αγγεία συχνά προκαλούν αίσθηση κνησμού. Έτσι, κάποιος που λέει ψέματα μπορεί ξαφνικά να ξύσει το κεφάλι του, το πρόσωπο, τον λαιμό, τη μύτη ή τα χέρια του.

-Φωνή: Όταν κάποιος υψώνει τον τόνο της φωνής σημαίνει πως είναι ανασφαλής ή θυμωμένος. Μπορεί να νιώθει θυμό γιατί αντιλαμβάνεται ότι ο άλλος αμφισβητεί αυτά που λέει. Κάποιοι χαμηλώνουν τον τόνο της φωνής ώστε να φαίνονται πιο ισχυροί, ή για να τους πάρουν οι άλλοι στα σοβαρά. Η αλλαγή στην ένταση της φωνής αποτελεί δείκτη ψέματος. Όσοι μιλούν σιγανά δείχνουν ευγενικοί και ευαίσθητοι, προσπαθούν να χειραγωγήσουν με ύπουλο τρόπο. Όσοι μιλούν δυνατά λαχταρούν την προσοχή, προσπαθούν να επιβάλλουν την παρουσία τους.

-Πολλές πληροφορίες: Όταν κάποιος δίνει πάρα πολλές πληροφορίες και υπερβολικές λεπτομέρειες, μάλλον δεν λέει την αλήθεια. Ο ψεύτης συχνά μιλά πολύ γιατί πιστεύει ότι έτσι θα κάνει τον άλλον να τον πιστέψει πιο εύκολα.

-Μετατόπιση ευθυνών: Όταν κάποιος κατηγορεί συνεχώς άλλους, μπορεί να είναι μια τεράστια ένδειξη ότι λέει ψέματα. Διατείνεται ότι δεν υπάρχει δικό του λάθος και προσπαθεί να εκτρέψει τον νου του άλλου από την αλήθεια. Για παράδειγμα, αρχικά ο πρόεδρος Κλίντον αρνήθηκε την εξωσυζυγική σχέση του που συντάραξε τον πλανήτη, κατηγορώντας τα ΜΜΕ ότι κατασκεύασαν ένα ψέμα εναντίον του.

-Ερωτήσεις επιβεβαίωσης: "Ξέρεις τι εννοώ;", "Με παρακολουθείς;", "Έτσι δεν είναι;", «Σωστό;». Αυτές είναι οι φράσεις που χρησιμοποιούν συχνά οι ψεύτες για να βεβαιωθούν ότι τους ακούμε, αναζητούν λόγια καθησυχασμού ώστε να ξέρουν ότι είναι ασφαλείς και με αυτοπεποίθηση να συνεχίσουν το ψέμα τους.

-Κομπλιμέντα. Σε όλους αρέσουν τα κομπλιμέντα αλλά όταν ο άλλος κάνει πολλά χρειάζεται να αναρωτηθούμε γιατί και τι θέλει από μας.

-Επανάληψη ερώτησης.  Όταν κάνουμε μια ευθεία ερώτηση στον ψεύτη, δεν είναι ασυνήθιστο να τον ακούσουμε να επαναλαμβάνει την ερώτηση πριν απαντήσει. Για παράδειγμα: «Γιατί άργησες χθες το βράδυ;»-«Γιατί άργησα χθες το βράδυ; Πήγα στο σπίτι του φίλου μου για να τον βοηθήσω».

-Ανακρίβειες: Οι άνθρωποι που λένε την αλήθεια είναι συνεπείς στα λεγόμενά τους, η ιστορία είναι πάντα η ίδια, όσες φορές κι αν την πουν. Ο ψεύτης, από την άλλη πλευρά, δυσκολεύεται σε αυτό. Μικρές αλλά σημαντικές λεπτομέρειες που αλλάζει, παραλείπει ή προβάλει σαν νέες αποτελούν προφανή σημάδια ότι δεν λέει αλήθεια.

-Παύσεις. Εάν κάποιος κάνει παύση μετά από μια ερώτησή μας, σημαίνει ότι χρειάζεται λίγο χρόνο ώστε να οργανώσει και να ξεδιπλώσει το ψέμα του.

Όταν ανακαλύψουμε ότι κάποιος μας λέει ψέματα, νιώθουμε ικανοποίηση γιατί ηρεμεί η διαίσθησή μας. Ωστόσο είναι δυσάρεστη αίσθηση, νιώθουμε ανόητοι που τον πιστέψαμε ή που δεν τον ανακαλύψαμε νωρίτερα. Κλονίζεται ή χάνεται εντελώς η εμπιστοσύνη μας σ’ αυτό το άτομο. Ειδικά όταν πρόκειται για σχέση, η έλλειψη εμπιστοσύνης μοιραία οδηγεί στη διάλυσή της ή δεν μπορεί ποτέ να είναι ξανά όπως πριν. Διότι τα ψέματα δείχνουν έλλειψη σεβασμού προς τον άλλον, αποδεικνύουν ότι ο άλλος δεν έχει αξία για τον ψεύτη, απλά μέσα από αυτόν ικανοποιεί κάποιον στόχο του.

Όταν διαπιστώσουμε ότι κάποιος ψεύδεται, γινόμαστε καχύποπτοι, αμφιβάλουμε για όλα όσα λέει, αναλύουμε την κάθε λέξη του και προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε κι άλλα ψέματα που ίσως λέει. Γιατί αφού μας είπε ψέματα, το πιθανότερο είναι ότι θα το κάνει ξανά. Το να είμαστε όμως συνέχεια σε εγρήγορση σε κάθε συζήτηση, οδηγεί σε διαρκή απομάκρυνση από αυτό το άτομο και δημιουργεί τοξικότητα στη σχέση.  Και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το ψέμα δείχνει έναν άνθρωπο εγωιστή και χειριστικό, ο οποίος βάζει το συμφέρον του ή αυτό που θέλει να πετύχει πάνω από όλα, πάνω από αξίες, σχέσεις και πρόσωπα.  Αν και κάποιες αλήθειες είναι πολύ σκληρές για να ειπωθούν, το βέβαιο είναι πως το ψέμα μόνο καταστροφή φέρνει.  

Το άρθρο αυτό αποτελεί συνέχεια του άρθρου “Πώς εντοπίζεις τον ψεύτη (1)” που μπορείτε να βρείτε ΕΔΩ