Κατανοώντας τον έφηβο που δίνει εξετάσεις…

Καθώς πλησιάζει η περίοδος των εξετάσεων, η αγωνία και το άγχος των μαθητών αλλά και των γονιών, αυξάνεται σημαντικά. Το άγχος και η ψυχολογική φόρτιση που συνοδεύει τις εξετάσεις μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες στην ψυχική κατάσταση των μαθητών και των γονέων, προκαλώντας ακόμα και οικογενειακές εντάσεις και συγκρούσεις.

Η έναρξη της διαδικασίας των εξετάσεων συμπίπτει με την περίοδο της εφηβείας, η οποία από μόνη της είναι μία ιδιαίτερα έντονη περίοδος. Επομένως, είναι σημαντικό να διευκρινιστούν κάποια γενικά χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου,  τα οποία είναι απαραίτητο να έχουμε στο μυαλό μας.

Όλα αλλάζουν στην εφηβεία. Το σώμα του παιδιού αρχίζει, πρώτα απ’ όλα να αλλάζει. Οι συναισθηματικοί του δεσμοί, τα ενδιαφέροντα, η προσωπικότητα του επίσης αλλάζουν. Ο έφηβος συνήθως εμφανίζεται μπερδεμένος. Δηλαδή από τη μια επιθυμεί  να μπει στο κόσμο των «μεγάλων» αλλά, από την άλλη επιθυμεί ν να παραμείνει στην παιδική του ηλικία, έχει ανάγκη να επιβεβαιωθεί αλλά ταυτόχρονα  φοβάται  να συγκρουστεί με τον εξωτερικό κόσμο. Αυτές οι αντιφάσεις βιώνονται από τον έφηβο με μια εσωτερική ένταση. Ως αντίδραση καταφεύγει συχνά στην  απόσυρση, την  απομόνωση, τη θλίψη  ή σε συμπεριφορές παράξενες οι οποίες δεν είναι παρά  προσπάθειες να αποφορτιστεί από τις πιέσεις.

Οι  δυσκολίες, λοιπόν, που παρουσιάζει η εφηβεία σε συνδυασμό με τις υπερβολικές απαιτήσεις των εξετάσεων και ιδιαιτέρως των πανελλαδικών, προκαλούν στρες και άγχος.

Τι εννοούμε λοιπόν όταν μιλάμε για το στρες των εξετάσεων;

Το στρες των εξετάσεων συνήθως συνδέεται με τον φόβο που νιώθει ο μαθητής μήπως απογοητεύσει τους γονείς του και μήπως δεν καταφέρει να ικανοποιήσει τόσο τις δικές τους προσδοκίες όσο και τις προσδοκίες που έχει ο ίδιος από τον εαυτό του. Σε όλο αυτό τον κύκλο, μεγάλο ρόλο παίζει και η ήδη υπάρχουσα αυτοεκτίμηση του παιδιού. Το παιδί, που κατά ένα μεγάλο μέρος, είναι ο καθρέφτης των γονιών του, κουβαλά τις περισσότερες φορές, τις ελπίδες, τις ματαιώσεις, τα μελλοντικά σχέδια και τα όνειρα της μαμάς και του μπαμπά, ενώ έχει και τα δικά του όνειρα και σχέδια για τη ζωή του.

Το στρες των εξετάσεων λοιπόν, δεν έχει να κάνει με ένα μόνο αίτιο αλλά είναι πολυπαραγοντικό και έχει να κάνει με την ιδιοσυγκρασία του κάθε παιδιού, την νοοτροπία της οικογένειας και κυρίως με τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς τόσο του ίδιου του μαθητή όσο και των γονέων του.

Στάση Γονέων

Πολλές φορές οι εξετάσεις των παιδιών γίνονται το επίκεντρο της οικογενειακής ζωής. Οι γονείς, θέλοντας να στηρίξουν το παιδί τους, δημιουργούν ένα κλίμα όπου όλη η οικογένεια ζει στον ρυθμό των εξετάσεων, αλλά κάποιες φορές αυτή η συμμετοχή υπερβαίνει τα όρια, το κλίμα φορτίζεται και το ίδιο το παιδί βιώνει μεγαλύτερο άγχος. Οι γονείς λοιπόν, είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουν ότι δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μεταδίδουν τις δικές τους προσδοκίες και επιθυμίες στα παιδιά.

Επίσης, είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι το κυριότερο για τον μαθητή σε αυτήν την τόσο απαιτητική περίοδο της ζωής του, είναι να νιώθει ότι οι γονείς του είναι πάντα δίπλα του διαθέσιμοι να τον φροντίσουν, να τον ακούσουν και να τον συμβουλεύσουν αν τους ζητηθεί. Επιπλέον, οι γονείς πρέπει να αποσυνδέσουν τη σχέση τους, την αγάπη για τα παιδιά τους από τις επιτυχίες ή αποτυχίες τους. Είναι σημαντικό για το παιδί να αντιληφθεί ότι οι εξετάσεις αφορούν το ίδιο κατά κύριο λόγο και όχι τους γονείς του. Εκείνοι απλά θα είναι συνοδοιπόροι τους σε αυτό το ταξίδι!