Ο πόνος της απώλειας αγαπημένων προσώπων

Γράφει: Ειρήνη Χατζηαναγνώστου*

«Είναι κι αυτό κομμάτι της ζωής», «Ένας κύκλος έκλεισε», «Είναι φυσική εξέλιξη και ο θάνατος»….θα πούμε πολλές φορές λογικά. Συναισθηματικά όμως τι γίνεται; Πονάει πολύ η απώλεια των δικών μας αγαπημένων ανθρώπων. Ίσως δεν χωράει η λογική σκέψη σε μια τέτοια στιγμή, παρά μόνο για να μας απαλύνει κάπως τον πόνο.

Απώλεια δεν είναι μόνο ο θάνατος. Απώλεια είναι και η διάγνωση μιας ασθένειας που φέρνει θρήνο για την απώλεια της υγείας, ή η απόλυση από την εργασία, ή και ο χωρισμός ακόμα. Απώλεια είναι για τον καθένα μας οτιδήποτε πενθεί που το έχασε. Εδώ όμως σήμερα θ’ ασχοληθούμε με την απώλεια που βιώνουμε λόγω θανάτου κάποιου αγαπημένου μας προσώπου.

Συχνά σε καταστάσεις πένθους, οι περισσότεροι θα πούνε «Με το χρόνο θα περάσει». Αυτό δεν με βρίσκει και τόσο σύμφωνη. Δεν είναι ένα ψυχολογικό πρόβλημα ή πονοκέφαλος που θα πάρεις ένα χάπι για να σου περάσει. Δεν είναι, δηλαδή, η διαδικασία του πένθους μια παθητική κατάσταση που θα περάσει μόνη της με το πέρασμα του χρόνου, χωρίς να συμμετάσχουμε εμείς. Αντιθέτως, είναι μια κατάσταση που συμμετέχουμε ενεργά. Ο θρήνος που βιώνουμε μας επιτρέπει να εντάξουμε την απώλεια στην ιστορία της ζωής μας. Όχι να ξεχάσουμε για να μην πονάμε, αλλά να την κάνουμε μέρος της ζωής μας. Μέσω του θρήνου αποδίδουμε νόημα σε όσα βιώνουμε, αναθεωρούμε τις πεποιθήσεις, τις αξίες, τις προτεραιότητες, τους στόχους μας, αλλά και τις σχέσεις μας με τους άλλους. Πολλές φορές μπορεί να νιώθουμε και μπερδεμένοι, αφού δεν ξέρουμε πώς να προχωρήσουμε στη ζωή μετά την απώλεια του ανθρώπου μας. Είναι άγνωστο το μετά…

Δεν θα αναφερθώ καθόλου σε στάδια πένθους και άλλες θεωρίες περί αυτού. Και αυτό επειδή πιστεύω ότι καθένας βιώνει την απώλεια και την θλίψη με τον δικό του προσωπικό τρόπο. Ίσως είναι ο ίδιος τρόπος που βιώνει όλες τις δυσκολίες και τις άλλες απώλειες στη ζωή του. Κάποιος που έχει μάθει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα μόνος του, μην περιμένετε τώρα να το μοιραστεί μαζί σας. Κάποιος που δεν έχει κλάψει ποτέ μπροστά σας, θα το κάνει και τώρα μόνος του. Κάποιος που προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφεύγει την βίωση των αρνητικών του συναισθημάτων, μπορεί και τώρα να μην νιώσει τίποτα και να δώσει την εντύπωση ότι συνεχίζει τη ζωή του σα να μη συνέβη τίποτα, ή συνεχώς να ασχολείται με δραστηριότητες ώστε να μην αφήνει χρόνο στον εαυτό του να νιώσει. Όλα είναι θεμιτά και επιτρεπτά σε αυτή τη δύσκολη ψυχικά στιγμή. Ο καθένας θα το βιώσει με τον δικό του τρόπο. Ωστόσο, για εκείνους που εκφράζουν τα συναισθήματα τους, που αφήνουν τον εαυτό τους ελεύθερο να τα νιώσει, που θέλουν να μοιράζονται τις δυσκολίες τους με τους άλλους και που ζητάνε την βοήθεια τους σε μια δύσκολη στιγμή, είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουνε ότι εκείνοι στους οποίους έχουνε περισσότερο την ανάγκη να στραφούνε για να τους στηρίξουνε στο θρήνο, έχουν κι αυτοί τραυματιστεί από την ίδια απώλεια. Έτσι, μέσα σε μια οικογένεια  είναι δύσκολο να στηρίξει ο ένας τον άλλον, και ακόμα περισσότερο όταν τα μέλη της θρηνούνε με διαφορετικό τρόπο το καθένα. Πρέπει να μάθουμε να τιμάμε και να κατανοούμε τους τρόπους θρήνου που διαφέρουν από τον δικό μας.

Πως μπορείτε να ξέρετε πότε να ζητήσετε βοήθεια για την εμπειρία του δικού σας θρήνου, πέρα από τη φυσιολογική αναζήτηση βοήθειας από την οικογένεια και τους φίλους σας;

Όπως ανέφερα παραπάνω, τον πρώτο καιρό όλες οι αντιδράσεις είναι δεκτές. Ωστόσο, ίσως σημαίνει ότι χρειάζεστε βοήθεια αν για πολλούς μήνες νιώθετε «μπλοκαρισμένοι» και δεν μπορείτε να νιώσετε τίποτα για την απώλεια του αγαπημένου σας προσώπου. Μπορεί και η οδύνη των πρώτων ημερών να συνεχίζεται για μήνες και η θλίψη να τείνει προς τη βαθειά κατάθλιψη. Και τότε σημαίνει πως χρειάζεστε βοήθεια. Αν η ανάγκη σας να ξαναβρείτε το πρόσωπο που χάσατε, σας κάνει να θέλετε να θέσετε τέλος στη ζωή σας, τότε και πάλι χρειάζεστε βοήθεια. Ένας τρόπος για να καταλάβετε μόνοι σας αν χρειάζεστε βοήθεια ή όχι, είναι το αν η ζωή σας έχει αρχίσει να αποδιοργανώνεται και να μην είστε πια τόσο λειτουργικοί όσο ήσασταν προηγουμένως σε σημαντικούς τομείς της ζωής σας.

Μπορεί να μην υπάρχει τίποτα το «παθολογικό» στο πένθος, αλλά κάτω από αυτές τις συνθήκες οφείλετε στον εαυτό σας να ζητήσετε βοήθεια απ’ όπου πιστεύεται ότι θα βοηθηθείτε. Είτε πρόκειται για γιατρό, ιερέα, ειδικό ψυχικής υγείας ή ομάδες στήριξης.

* Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου είναι Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών- εφήβων- ενηλίκων, και εξειδικευμένη στη Νόσο Alzheimer. Εργάζεται στο δικό της Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας «Ψυχή & Λόγος» στην οδό Καβέτσου 13, Μυτιλήνη. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2251104284. Περισσότερες πληροφορίες στο eirinichatzianagnostou.blogspot.gr

Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου αρθρογραφεί κάθε Παρασκευή στο Lesvosnews.net