Ψυχολογικές Διεργασίες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης
Ψυχολογικές Διεργασίες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης (για την γυναίκα και για τον άνδρα)
Γράφει η Μαρία Βερβέρη *
Η εγκυμοσύνη σηματοδοτεί έναν νέο κύκλο ζωής, που επιβάλλει νέα καθήκοντα, των οποίων η εκτέλεση και η εκπλήρωση θα επιτρέψει μια αναδόμηση της ταυτότητας.
Για την γυναίκα/μητέρα, η περίοδος της μητρότητας βιώνεται συναισθηματικά, ανάλογα με την περίοδο της εφηβείας. Συγκρούσεις και αποτυχίες που είχαν συμβεί τότε, επανεμφανίζονται την περίοδο της εγκυμοσύνης. Κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, η γυναίκα συχνά συγκρίνεται με την δική της μητέρα και συναισθήματα ανταγωνισμού αλλά και θαυμασμού ανακύπτουν. Επίσης, κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, η γυναίκα καλείται να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητα της. Τώρα πια αρχίζει μια νέα περίοδος η οποία σηματοδοτεί την έναρξη μιας οριστικής σχέσης με το παιδί που έρχεται.
Πολλές αλλαγές και τροποποιήσεις συμβαίνουν κατά την περίοδο αυτή, οι οποίες βιώνονται διαφορετικά από κάθε γυναίκα. Δηλαδή ανάλογα με τις συνθήκες της σύλληψης και γενικά της εγκυμοσύνης, η γυναίκα βιώνει θετικά αλλά και αρνητικά συναισθήματα.
Αναλυτικότερα, εφόσον οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, η γυναίκα στρέφεται στον εαυτό της και χαίρεται (έως ένα βαθμό ναρκισσσιστικά) αυτή την νέα εμπειρία. Συνειδητοποιεί τη δύναμη της, καθώς μέσα σε εκείνη αλλά και από εκείνη ζει ένα άλλο πλάσμα. Σιγά σιγά αισθάνεται να αποκτά την ικανότητα να φροντίσει το παιδί που έρχεται και να ανταποκριθεί στον γονεϊκό της ρόλο. Ωστόσο, την περίοδο της εγκυμοσύνης μπορεί να εμφανιστούν και αρνητικά συναισθήματα. Τότε, η γυναίκα δυσανασχετεί με τις σωματικές ενοχλήσεις και αλλαγές που βιώνει και θεωρεί υπεύθυνο το παιδί. Αυτά τα συναισθήματα δημιουργούνται από τα αμφιθυμικά και συγκρουσιακά συναισθήματα που βιώνει η έγκυος. Πολλά άγχη και φοβίες επίσης εμφανίζονται.
Θετικά αλλά και αρνητικά συναισθήματα μπορούν να εμφανιστούν σε όλες τις γυναίκες αλλά αυτά ποικίλουν και μεταβάλλονται ανάλογα με το στάδιο της εγκυμοσύνης. Ως επί το πλείστον, η εγκυμοσύνη χωρίζεται σε 3 στάδια, όπου στα στάδια αυτά παρατηρούνται διαφορετικές ψυχολογικές διεργασίες στη γυναίκα. Κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, η γυναίκα δεν συνειδητοποιεί πλήρως την νέα κατάσταση που έρχεται. Εδώ συνήθως, οι γυναίκες είτε θα στραφούν προς τον εαυτό τους και θα αφοσιωθούν στον νέο τους ρόλο είτε θα προσπαθήσουν να ρυθμίσουν τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις, καθώς φοβούνται ότι η μητρότητα θα τις κάνει παθητικές και εξαρτημένες από τους συντρόφους τους. Κατά το δεύτερο τρίμηνο, η μέλλουσα μαμά αρχίζει και καταλαβαίνει το έμβρυο μέσα της. Το παιδί αρχίζει και κινείται, δηλώνει την παρουσία του και τότε είναι η πρώτη στιγμή που η γυναίκα συνειδητοποιεί την διαφορετικότητα και την αυτονομία αυτού του πλάσματος. Αυτούς τους μήνες, ο πατέρας αρχίζει και αποκτά και εκείνος μια σχέση με το παιδί, μέσα από τις αναφορές της μητέρας και νιώθοντας τις κινήσεις του εμβρύου. Τέλος, κατά το τρίτο και τελευταίο τρίμηνο, αυτό που κυριαρχεί είναι η σωματική κόπωση και δυσφορία της μητέρας. Εδώ παρατηρούνται πολλές εναλλαγές στη διάθεση. Υπάρχουν θετικά συναισθήματα και σκέψεις αλλά και έντονα άγχη και φοβίες, όσον αφορά τον αποχωρισμό, τον τοκετό, το άγχος του θανάτου. Σε αυτό το στάδιο, η γυναίκα επιζητά φροντίδα και προσοχή τόσο από την πατρική της οικογένεια αλλά και από τον σύντροφό της.
Κλείνοντας, να αναφέρουμε ότι λιγότερη προσοχή έχει δοθεί από τους διάφορους συγγραφείς στη ψυχολογική κατάσταση του μέλλοντος πατέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο πατέρας κυρίως, ζει την εγκυμοσύνη μέσω ενός άλλου ανθρώπου-της μητέρας. Μέσα από τις αναφορές και τις ανταλλαγές της, ο άντρας έρχεται σε επαφή με το έμβρυο. Λόγω αυτής της θέσης, η κρίση ταυτότητας που περνάει εξελίσσεται διαφορετικά. Ο γιος, ο εραστής, ο γεννήτορας, ο αντίζηλος, ο σύντροφος παλεύουν και μοιράζονται τη θέση που αντιστοιχεί στον πατέρα
(Βιβλιογραφία: ΕΚΠΑ - Ψυχοπαθολογία του Βρέφους, του Παιδιού και του Εφήβου)
* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr
Η Μαρία Βερβέρη αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net
