Οι πρώτες εκλογές στην ελεύθερη Λέσβο

Γράφει ο Στράτος Σαλαβός 

Αν κάποιος σας ρωτήσει για το πότε έγιναν οι πρώτες εκλογές στην Ελλάδα προφανώς θ΄ απαντήστε το 1844. Γνωστά τα γεγονότα της εποχής αυτής που διδάσκονται και στο σχολείο. Η επανάσταση του 1843 στον Οθωνα ο οποίος παραχώρησε Σύνταγμα και ορίστηκαν εκλογές για την άνοιξη του 1844. Εκλογές που διήρκησαν έξι μήνες(!) και Πρωθυπουργός αναδείχθηκε ο αρχηγός του τρίτου κόμματος! Αυτόν επέλεξε ο Οθων! Βασιλέας βεβαίως μετά της συζύγου Αμαλίας, ότι ήθελε έκανε.

Η γνωστή σε όλους μας δεδηλωμένη κατοχυρώθηκε το 1875 από τον Γεώργιο Α και τον Χαρίλαο Τρικούπη. Δεν χρειάζεται να συνεχίσουμε την ανάλυση. Η απάντηση στο ερώτημα όμως είναι λάθος!

Οι πρώτες εκλογές στην Ελλάδα δεν έγιναν το 1844 αλλά μια δεκαετία πριν. Το 1834. Και αφορούσε δημοτικές εκλογές! Άλλωστε αυτές οι εκλογές ήταν πιο προσιτές, πιο βατές αν θέλετε στην ελληνική κοινωνία που μέσω της τουρκικής καταπίεσης, οι δημοτικοί θεσμοί μπόρεσαν και άντεξαν. Με την έννοια ότι οι κατακτητές Τούρκοι είχαν βασική αξίωση την είσπραξη της κατ΄ αποκοπήν φορολογίας που θέσπιζαν σε χωριά και πόλεις. Το πώς θα εισπράττονταν, ποιοι θα πλήρωναν και πόσο ήταν στην ευχέρεια της τοπικής δημογεροντίας που την εξέλεγαν οι κάτοικοι της.

Επιστρέφουμε όμως στα 1834 όπου τον Μάρτιο εκδίδονται οδηγίες περί σχηματισμού των Δήμων και σχηματίζεται με βασιλικό διάταγμα ο Δήμος Αθηναίων. Εν τω μεταξύ γίνονται οι εκλογές στο νομό Αργολιδοκορινθίας και η αυτοδιοικητική ιστορία τρέχει το δικό της πόνο στην ιδιάζουσα ιστορική διαδρομή της Ελλάδας μας.

Οι πρώτες εκλογές στην ελεύθερη Λέσβο έγιναν τρία χρόνια μετά την απελευθέρωση της.

Τον Μάιο του 1915 όπου οι άρρεν κάτοικοι της έτρεξαν με τα σφαιρίδια τους στις …διπλές κάλπες. Η μία πλευρά με το άσπρο χρώμα και η άλλη με το μαύρο. Με την υποχρέωση ο κάθε υποψήφιος να έχει τη δική του κάλπη και να στήνεται στη σειρά μαζί με τους άλλους υποψηφίους και κατά αλφαβητική σειρά. Ο δε φουκαράς πολίτης έκανε … ξενάγηση σε κάθε κάλπη, έπαιρνε το σφαιρίδιο κι αν τον γούσταρε τον υποψήφιο το έριχνε στο άσπρο. Εάν δεν του γέμιζε το μάτι στο μαύρο. «Θα σε μαυρίσω» ήταν το σύνθημα που παραμένει μέχρι και στην σημερινή ηλεκτρονική μας εποχή. Και έβγαινε ερείπιο ο ψηφοφόρος ο οποίος ψήφιζε τόσες φορές όσο και οι υποψήφιοι!

Τι ψήφισαν τότε οι είκοσι χιλιάδες πεντακόσιες δέκα τέσσερις  (20.514 ) πρόγονοι μας που εμφανίστηκαν στις κάλπες; Ψήφισαν …δαγκωτό τους υποψηφίους του ελευθερωτή του νησιού μας Ελευθέριο Βενιζέλου.

Έντεκα έδρες είχε τότε το νησί μας τις δώσαμε στον μεγάλο Κρητικό πολιτικό. Κάποιους τους θυμόμαστε πολύ καλά. Για τον απλούστατο λόγο ότι έγιναν δρόμοι στην Μυτιλήνη! Ο Καραπαναγιώτης, ο Μητρέλιας, ο Βοστάνης. Φαντάζεστε τα παιδιά μας να ονομάζουν δρόμους της Μυτιλήνης οδός Βουνάτσου, οδός Σηφουνάκη, οδός Γιαννέλλη, οδός Κόρακα κλπ;

Συνεχίζουμε το εκλογικό μας δρομολόγιο και φτάνουμε στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 1926. Τι έγινε τότε; Τέρμα τα σφαιρίδια κι ενεφανίσθη το κλασικό ψηφοδέλτιο που έχουμε μέχρι και σήμερα. Το οποίο όμως σφαιρίδιο έμεινε στην ιστορία με το δικό του τρόπο. Τότε είχαμε και το εξής παράδοξο. Ένα κόμμα να κατεβάζει τρεις συνδυασμούς. Και να κερδίζουν και οι τρείς! Ήταν οι συνδυασμοί του Ελευθερίου Βενιζέλου με τον οποίον ο λαός της Λέσβου είχε ταυτίσει την πορεία του ένεκα της απελευθέρωσης του 1912. Τότε ενεφανίσθη και το ‘Προσφυγικό» κόμμα το οποίο εξέλεξε έναν βουλευτή. Τότε πρωτοεξελέγη και ο Γιώργος Λαζανάς του συντηρητικού χώρου ο οποίος άφησε τη δική του σφραγίδα στα πολιτικά πράγματα του τόπου μας.

Η επόμενη πρωτιά ήταν μεταπολεμική.

Στις 31 Μαρτίου 1946 πραγματοποιήθηκαν οι βουλευτικές εκλογές μέσα στο γνωστό εμφυλιοπολεμικό κλίμα με την Αριστερά να απέχει των εκλογών. Και εμφανίστηκαν οι εθνικόφρονες μέσω της Ηνωμένης Παράταξης Εθνικοφρόνων που στο νησί μας κατέκτησε 4 έδρες με ποσοστό 54,32%. Πρώτος σε σταυρούς βουλευτής ο γνωστός Γεώργιος Λαζανάς ο οποίος πήρε μέρος σε 12 εκλογικές αναμετρήσεις κερδίζοντας στις επτά. Και δεν ήταν και Μυτιληνιός. Ήταν από την Κόρινθο και Βρέθηκε στο νησί λόγω παντρειάς! Σε ηλικία μόλις τριάντα χρόνων έθεσε για πρώτη φορά υποψηφιότητα το 1920 και έδινε το παρών μέχρι το 1964!

Η επόμενη μεταπολεμική πρωτιά ήταν αυτή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις εκλογές για την ανάδειξη δημάρχων να γίνονται στις 15 Απριλίου του 1951. Στον Δήμο Μυτιλήνης όπου ψήφισαν 8.196 δημότες, οι συνδυασμοί είχαν ενδιαφέροντα ονόματα. Ο νικητής συνδυασμός ονομαζόταν «Πατριωτική Ενωσις Μυτιλήνης», ο δεύτερος «Εθνική Ενωσις «Νοικοκυριό-Εργασία», ο τρίτος «Κάβουρας – Μυτιλήνη» και ο τελευταίος απλώς «Δάφνη»!

Πρώτος μεταπολεμικός Δήμαρχος ο Παναγιώτης Βαμβακίτης.

Εκτοτε κύλησε χρόνος, μας έβαλα στον γύψο οι συνταγματάρχες της χούντας και ανέτειλε μια νέα αποχή στην χώρα μας. Η Μεταπολίτευση. Όπου για να βγάλουμε το άχτι μας, ..χτυπήσαμε τρεις εκλογικές διαδικασίες σε έξη μήνες. Νοέμβριο βουλευτικές, Δεκέμβριο Δημοψήφισμα και Μάρτιο Δημοτικές!

Και έκτοτε επί 45 συναπτά χρόνια η πολιτική ζωή παρά τις όποιες πρόσκαιρες εξάψεις, κυλάει σε θεσμικές ράγες σπάζοντας το ένα μετά το άλλο πολιτικά ρεκόρ.

Και καλύτερα να σπάζονται ρεκόρ παρά κεφάλια …