Αφιέρωμα στους «Λαμπράκηδες» (1ο μέρος) : Η δημιουργία της ΔΚΝΓΛ και η 1η περίοδος της ραγδαίας ανάπτυξής της
Αφιέρωμα στους «Λαμπράκηδες»
Σε συνέχεια του αφιερώματός μας στο πέρασμα του Μίκη Θεοδωράκη από τη Λέσβο και με τη ευκαιρία της συμπλήρωσης 60 χρόνων από το Α΄ και μοναδικό Συνέδριο της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη (Δ.Ν.Λ.), που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από 28/3/1965 μέχρι 1/4/1965, ξεκινάμε σήμερα μια σειρά αφιερωμάτων στη θρυλική γενιά των «Λαμπράκηδων».
Γράφει ο Παναγιώτης Μιχ. Κουτσκουδής
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η δημιουργία της ΔΚΝΓΛ και η 1η περίοδος της ραγδαίας ανάπτυξής της
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο και την ήττα του μεγάλου λαϊκού κινήματος της Αντίστασης, η θρυλική ΕΠΟΝ διαλύεται. Τα στελέχη και οι αγωνιστές της διώκονται και εξορίζονται. Η οργάνωση εξακολουθεί βέβαια να δρα παράνομα, αλλά σύντομα γίνεται αισθητή η ανάγκη μιας νόμιμης νεολαιίστικης οργάνωσης. Έτσι, το Νοέμβρη του 1951 ιδρύεται η Ενιαία Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΕΔΝΕ). Η ύπαρξή της όμως είναι βραχύβια. Ένα βράδυ του Αυγούστου 1952 οι ηγέτες της συλλαμβάνονται και εξορίζονται στα νησιά και η οργάνωση διαλύεται. Από τότε οι νέοι προσχωρούν στη Νεολαία ΕΔΑ που ιδρύθηκε το 1952 ή στην παράνομη ΕΠΟΝ που συνεχίζει να υπάρχει ως το 1958.
Τον ίδιο χρόνο το εκπαιδευτικό πρόβλημα γίνεται αντικείμενο πολιτικών αγώνων και εγκαινιάζει τις μεγάλες κινητοποιήσεις του 15% και του 1-1-4. Στα τέλη της χρονιάς δημοσιεύεται «Το Μανιφέστο της Αθήνας», υπογραμμένο από πολλούς εδαΐτες και καλλιτέχνες συσπειρωμένους γύρω από το Μίκη Θεοδωράκη, στο οποίο προτείνεται η δημιουργία ενός πλατιού αυτόνομου πολιτικού και πολιτιστικού κινήματος και καλούνται όλοι οι δημοκράτες να ενωθούν για τη αντιμετώπιση του φασιστικού κινδύνου που αποκαλύφθηκε στις εκλογές του 1961. Γίνεται αντιληπτό ότι οι συνθήκες ευνοούν ένα εγχείρημα που θα αξιοποιεί τη μαχητικότητα της νεολαίας, η οποία εκφράστηκε στις διαδηλώσεις του 1-1-4 και του 15%, καθώς και στην αντιπολεμική δράση του «Συνδέσμου Νέων διά τον πυρηνικόν αφοπλισμόν Μπέρτραντ Ράσελ». Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη (22 Μαΐου 1963), βουλευτή συνεργαζόμενου με την ΕΔΑ και ηγετικής φυσιογνωμίας του ελληνικού Κινήματος Ειρήνης, πυροδοτεί την έκρηξη μεγάλων λαϊκών διαδηλώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και δίνει τη δυνατότητα για μια προοδευτική στροφή στην ελληνική πολιτική ζωή.
Η βιαιότητα της λαϊκής αντίδρασης και κύρια της νεολαίας και η ωρίμανση των συνθηκών δίνει την ευκαιρία για την ίδρυση μιας πολιτικής κίνησης που θα πάρει το όνομα του Λαμπράκη, όπως υπαγόρευε και το μυριόστομο σύνθημα «Κάθε νέος και Λαμπράκης» που δονούσε τον Αττικό ουρανό τη μέρα της κηδείας του. Στις 8 Ιούνη 1963 οι εφημερίδες δημοσιεύουν την ιδρυτική διακήρυξη της «Δημοκρατικής Κίνησης Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης» (ΔΚΝΓΛ), που υπογράφεται από 30 πολιτικές και καλλιτεχνικές προσωπικότητες με επικεφαλής το Μ. Θεοδωράκη.
Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα από το 1963 μέχρι το 1967 δημιουργούν το πολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσει τη δράση της η «Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη»: Το τέλος της «αστυνομικής δημοκρατίας» με την πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή και τη διαδοχή της από την κυβέρνηση Παπανδρέου. Το ξέσπασμα της κυπριακής κρίσης το 1963-1964 που σύντομα διεθνοποιείται. Το βασιλικό πραξικόπημα της 15ης Ιούλη του 1965 με το οποίο ο βασιλιάς Κωνσταντίνος αντικαθιστά την κυβέρνηση πλειοψηφίας με βασιλικές κυβερνήσεις (ή «αποστατών»). Και τέλος, η στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απρίλη του 1967.
Τα τέσσερα αυτά χρόνια, που η Ελλάδα ζει στο κλίμα του ψυχρού πολέμου και πορεύεται σύμφωνα με τη λογική των αμερικανικών συμφερόντων και της ξενόδουλης ελληνικής αστικής τάξης, η ΔΝΛ εκφράζει σε ένα σημαντικό βαθμό τη λαϊκή αντίσταση: Διαδηλώσεις για την ανεξαρτησία της Κύπρου και εναντίον των ξένων στρατιωτικών βάσεων που είναι εγκατεστημένες στο ελληνικό έδαφος, ενεργητική συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές, συγκρούσεις με την Αστυνομία στις «70 μέρες» διαδηλώσεων εναντίον του βασιλικού πραξικοπήματος… Ταυτόχρονα καλεί τους νέους να ασχοληθούν με όλα τα καθημερινά προβλήματα της χώρας, κοινωνικά και πολιτιστικά, σε μια πολύπλευρη στράτευση: άνοιγμα βιβλιοθηκών στα χωριά, δημιουργία και συντήρηση δημόσιων – κοινόχρηστων χώρων, ίδρυση πολιτιστικών συλλόγων και πολιτικών γραφείων ταυτόχρονα, κλπ. Οι νέοι, παρά τη βίαιη συχνά αντίδραση της Αστυνομίας, στρατεύονται κατά χιλιάδες στις τάξεις της.
Η πρώτη περίοδος της ραγδαίας ανάπτυξής της διαρκεί από τον Ιούνη του 1963 μέχρι το Σεπτέμβρη του 1964. Από τον Ιούνη μέχρι το Δεκέμβρη του 1963 ιδρύονται οι πρώτες 21 λέσχες της ΔΚΝΓΛ, ανάμεσα στις οποίες είναι κι αυτή της Μυτιλήνης. Με χρονολογική σειρά: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς, Λαγκαδάς, Γάβρα (Κιλκίς), Γυναικόκαστρο (Κιλκίς), Πετρούπολη, Βέροια, Περιστέρι, Χαλκιδική, Σέρρες, Μεταλλικό (Κιλκίς), Γερακαριό (Κιλκίς), Νίκαια, Κορυδαλλός, Νέα Αρτάκη, Μυτιλήνη, Δραπετσώνα, Αργυροπούλειο (Τυρνάβου), Ιεράπετρα (Κρήτης), Πάτρα. Είναι όλες περιοχές με προοδευτική πολιτική παράδοση, όπου η παρουσία της ΕΔΑ και της Νεολαίας της ενισχύει την πρώτη ανάπτυξη της Κίνησης.
Στις 15 Ιουλίου 1964 η ΔΚΝΓΛ γίνεται μέλος της ΠΟΔΝ (Παγκόσμια Οργάνωση Δημοκρατικής Νεολαίας), συμμετέχοντας από τότε στα διεθνή συνέδρια της νεολαίας και στην πάλη για τα ιδανικά της ειρήνης και της φιλίας των λαών.
Το επόμενο μέρος την Τρίτη 10 Ιουνίου
